Oorlogsslachtoffer uit Bergambacht

Teunis de Bruijn (Teus) werd geboren op maandag 19 juli 1923 in Bergambacht. Hij was de zoon van Jan Arie de Bruijn en Wijnanda Ravensberg. Na de Lagere School, waar hij een goede leerling was, ging hij naar de ULO waar hij met succes zijn diploma behaalde. Vervolgens werd hij ambtenaar op het gemeentehuis van Goudriaan (ZH). Iedere dag stak hij met de veerpont de Lek over en fietste van Bergambacht naar Goudriaan. Het leven ging zijn gangetje tot de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Als gevolg van de arbeitseinsatz werd Teus in 1942 door de Duitsers opgeroepen om te gaan werken in Duitsland. Zodoende werd de Duitse oorlogsindustrie aan de gang gehouden. Er moesten vooral jonge mannen naar Duitsland. Mannen die werkzaam waren in de metaalindustrie waren graag gewild door de Duitsers, maar mannen met andere beroepen kwamen uiteindelijk ook aan de beurt. Teus was ambtenaar, een gezonde jongeman en samen met vele anderen was hij genoodzaakt zijn familie achter te laten om in Duitsland werkzaamheden te verrichten voor de bezetter. Het enige alternatief was onderduiken om de arbeitseinsatz te ontlopen, maar dat bracht ook allerlei risico's met zich mee. 

Teus kwam in Regensburg terecht en de omstandigheden waaronder hij verbleef waren erbarmelijk. Er was een tekort aan: voedsel, kleding en de huisvesting liet te erg wensen over. Andere zaken zoals zeep werd niet verstrekt, dus had hij echt aan alles een tekort. Met veel lotgenoten verbleef men in houten barakken. Vanuit Bergambacht in Holland werd door de familie zoveel mogelijk voedsel en kleding opgestuurd om Teus te helpen deze zware tijd door te komen. Er was ook sprake van intensieve briefwisseling die een indruk geven van de omstandigheden. Hoewel dit een vertekend beeld gaf, want om zijn moeder niet al te veel te verontrusten was Teus terughoudend in het geven van vervelende informatie. Op een gegeven moment werden de geallieerde bombardementen boven Duitsland steeds heviger en in een van zijn brieven schrijft hij hoe hij al zijn kleding kwijt raakte na een bombardement. Het enige wat hij op dat moment nog had was een oude overall.

Teus was als tolk aangesteld en hij moest ook op zaterdag en zondag werken. Na verloop van tijd ging zijn gezondheid als gevolg van de barre omstandigheden hard achteruit. In een van de brieven aan zijn familie spreekt hij de hoop en het vertrouwen uit dat hij weer zal terugkeren naar Bergambacht. Het einde van de oorlog was nabij maar helaas zou hij dit niet meemaken. Op donderdag 1 februari 1945 kwam hij te overleden, slechts enkele maanden voor de bevrijding. Hij bezweek aan tyfus en de laatste maanden moeten voor hem onder erbarmelijke omstandigheden zijn verlopen. Zonder zijn geliefde familie, ver van huis.

Voor de familie in Bergambacht was dit tragisch. Het was immers net voor het einde van de oorlog en vele andere mannen uit het dorp kwamen wel terug. Het heeft lang geduurd voor dat zijn moeder Wijnanda Ravensberg dit verlies enigszins te boven kwam. Teunis de Bruijn werd begraven in een massagraf te Regensburg, en op het oorlogsmonument in Bergambacht werd zijn naam genoteerd. Verder werd zijn naam genoteerd op de gedenksteen op het Nederlandse ereveld te Frankfurt am Main (op de eerste zuil). 

Dit is geen heldhaftig verhaal van een grote oorlogsheld, maar het verhaal van een doodgewone Hollandse jongen die het slachtoffer werd van de omstandigheden. Hij heeft er niet om gevraagd, kon er niets aan doen, maar moest wel de hoogste prijs betalen.

C.J. Anker